itulau_fanua

O le amataga o le mea fou o le suotosina tisiki

1

O le au faifaato'aga muamua na latou fa'aaogaina ni fasilaau faigofie po'o ni fa'ato'aga e eli ma fa'ato'aga ai fanua fa'ato'aga.Ina ua uma ona eliina le fanua o le faatoaga, sa latou togiina fatu i le eleele ma le faamoemoe o se seleselega lelei.vavesuotosina tisikisa faia i vaega laupapa e pei o le Y, ma lala i lalo sa vaneina i se pito mata'i.O lala e lua i luga na faia i ni au e lua.Ina ua nonoa le suotosina i se maea ma toso e se povi, sa eli e le pito mata'i se ala papa'u vaiti i le palapala.E mafai e le au faifaatoʻaga ona faʻaogaina O se suotosina e faʻaaogaina e lima na faia i Aikupito pe tusa o le 970 TLM.O loʻo i ai se ata faigofie o se povi e tosoina suotosina laupapa, e itiiti se suiga i le mamanu pe a faʻatusatusa i le vaega muamua o suotosina na gaosia i tua atu i le 3500 TLM.

1

O le faʻaaogaina o lenei suotosina vave i luga o eleele matutu ma oneone oneone i Aikupito ma Asia i Sisifo e mafai ona faʻatoʻaina atoatoa fanua faʻatoʻaga, faʻateleina fua o fualaʻau, ma faʻateleina le sapalai o meaʻai e fetaui ma le faʻatupulaia o le faitau aofaʻi.O taulaga i Aikupito ma Mesopotamia ua faatupulaia le atinae.

E oo atu i le 3000 TLM, ua faaleleia e le au faifaato'aga a latou suotosina e ala i le liliu o latou ulu mata'ai i 'suotosina' ma'ai e sili atu ona lelei le tipiina o le palapala, faaopoopo i ai se' ipu pito i lalo 'e mafai ona tuleia ai le eleele i autafa ma faasipa.

O suotosina laupapa e tosoina e povi o loʻo faʻaaogaina pea i le tele o vaega o le lalolagi, aemaise lava i nofoaga oneone mama.O suotosina muamua sa sili atu ona aoga i eleele oneone mama nai lo eleele susu ma mamafa i Europa i matu.Sa tatau i faifaatoʻaga Europa ona faatali mo suotosina uʻamea sili atu ona mamafa na amata mai i le 11 senituri TA.

2

O atunuu anamua o faatoaga e pei o Saina ma Peresia sa i ai ni suotosina laupapa na toso e povi i le tolu i le fa afe tausaga talu ai, ae o le palau a Europa na faavaeina i le 8th seneturi.I le 1847, na pateni ai le palau tisiketi i le Iunaite Setete.I le 1896, na faia ai e tagata Hanikeri le palau taamilo.O le palau o le masini fa'ato'aga sili ona fa'aaogaina i le lalolagi.O le palau tisiketi e malosi lona malosi e tipi ai a'a mutia, ae o lona fa'aogaina e le lelei e pei o le suotosina.


Taimi meli: Oke-10-2023